Günümüzde işyerlerini bir kanser gibi saran mobbing vakasını bu yazımızda inceliyoruz.

İşyerinde Mobbing Nedir ve Nasıl Durdurulur?

İşyerindeki mobbing, bir çalışanın iş arkadaşları tarafından hedef alındığı, çeşitli türde taciz ve zorbalık davranışlarına maruz kalınması durumudur. Başka bir deyişle, işyerindeki grup halinde zorbalıktır.

Lisanslı bir profesyonel danışman olan Courtenay Baber :

"Mobbing, iş arkadaşlarınızın, sizi, ya diğer çalışanlarla uyumlu hale getirmek için ya da işi bırakmaya zorlamak amacıyla hedef alması anlamına gelir,"

Baber, mobbingin eskiden hayvanların avcı davranışlarını tanımlamak için kullanıldığını, ancak şimdi bir hedef çalışanı küçümseyen, taciz eden ve korkutan iş arkadaşları grubunu tanımladığını açıklıyor.

Baber'a göre "Mobbing, zorbalıktan farklı görünüyor, çünkü üst düzey ve alt düzey çalışanları eşit şekilde etkileyecek,". "Mobbing, yönetim kurulu toplantı odasında olduğu kadar aynı şirketin temizlik odasında da gerçekleşebilir."

2021 yılında ABD'de yapılan bir ankete göre, erkeklerin diğer erkeklere zorbalık yapma olasılığı daha yüksek. Aynı durum kadınlarda da geçerli. Kadınların diğer kadınlara zorbalık yapma olasılığı daha fazla.

Mobbing tipleri şunlardan oluşabilir:

• sürekli eleştiri
• gerçek olmaksızın suçlama
• yalan söyleme
• ayrımcı davranışlar
• taciz
• yüksek sesle bağırma
• sürekli olarak görmezden gelme
• izolasyon
• birinin çalışmasına ek zorluklar ve engeller ekleme

İşyerinde Mobbing'e Ne Sebep Olur?

Eğer hedef alınan sizseniz, işyerindeki mobbing ve zorbalık hiçbir zaman sizin suçunuz değildir. Kim olduğunuz, ne yaptığınız veya yapmadığınız hiçbir şey, size kötü muamele ve istismar haklı çıkarmaz.

Uyum, işyerindeki mobbing'in bir olası nedenlerinden biridir. Belki kendi ritminizle hareket ediyorsunuz ve bazı insanlar sizi kendilerine aşina ve rahat gelen şeye doğru yönlendirmek istiyorlar.

Ancak genellikle daha karmaşık faktörler devreye girer ve grup zorbalığına yol açan bu faktörlerin bir kombinasyonu olabilir. Örneğin:

• şirkette düşük psikolojik güvenlik
• yüksek iş yükleri
• yarışmaya dayalı performans değerlendirmesi
• kısa süreli teslim tarihleri
• belirgin olmayan veya mevcut olmayan anti-zorbalık politikaları
• grup bazlı komisyon veya hedefler
• üstün performans gösteren bir iş arkadaşı tarafından kişisel olarak tehdit hissetme
• cinsiyetçilik veya diğer türde grup ayrımcılığı ve önyargı

Bir başka davranışsal faktör de kıskançlıktır. 2021 yılında yapılan bir derlemede, zorba kişilerin genellikle düşük özsaygıya sahip oldukları ve diğer çalışanların tarafından beğenilen özelliklere sahip olan iş arkadaşlarından kıskançlık duydukları belirtiliyor.

İşyerinde Zorbalığın Etkileri

İşyerinde mobbing yaşamak, boyun ve sırt ağrısı, kas ağrısı ve sertliği, kardiyovasküler belirtiler, fibromiyalji, uyku bozuklukları, depresyon belirtileri, anksiyete belirtileri, yorgunluk, intihar düşünceleri gibi çeşitli fiziksel ve zihinsel etkilere neden olabilir.

İşyerinde zorbalık aynı zamanda iş performansınızı, ofis ortamını ve şirketin üretkenliğini etkileyebilir. Mobbingin sonuçlarını aşağıdaki gibi özetleyebiliriz: 

• devamsızlık
• daha yüksek personel değişim oranı
• düşük takım moralı
• zayıf müşteri hizmeti
• bir veya daha fazla kişinin düşük performansı
• hata yapma olasılığında artış 
• artan operasyonel ve yeni çalışan eğitim maliyetleri
• yasal soruşturmalar, mahkemeler

İşyerinde Mobbing Türleri ve İşaretleri

Zorbalık fiziksel, sözlü ve sosyal olabilir:

Fiziksel Mobbing

Fiziksel mobbing, otoparkta itilmek anlamına gelebileceği gibi, eşyalarınızın saygısızca ele alınması, taşınması ve tahrip edilmesi anlamına da gelebilir.

İşe alım veya eziyet olarak da adlandırılabilecek bazı inisiyasyonlar veya eziyetler içerebilir, veya cinsel tacizle ilişkili olabilir.

Sözlü Mobbing

Sözlü mobbing, diğer herhangi bir ortamdaki sözlü kötü muameleye benzeyebilir.

Bu, size veya hakkınızda yapılan herhangi bir incitici, kötü niyetli veya manipülatif yorumları içerebilir.

İşyerindeki kötü niyetli dedikodu, sözlü mobbing türü olarak kabul edilebilir.

Sosyal Mobbing

Siber zorbalık (internet / sosyal medya üzerinde zorbalık), izole etme, görmezden gelme, alay etme veya başkalarının size yönelik algısını değiştiren diğer mobbing teknikleri sosyal mobbing olarak kabul edilebilir.

Bu tür mobbing, sizi grup oturumlarından dışarıda bırakmayı, sizi grup öğle yemeklerine davet etmemeyi, yeni çalışanları sizden uzak durmaları konusunda uyararak yapabilir.

İş Yerinde Psikolojik Güvenlik

Psikolojik güvenlik, şirketinizin kültürü ve kuralları ile sağladığı bir koruma kalkanıdır. İş yerinde kim olduğunuzun güvenli ve hoş karşılandığınıza dair bir inançtır. Bu da size, görüşlerinizi ve endişelerinizi ifade edebileceğiniz, kınama veya küçük düşürülme korkusu olmadan yapabileceğiniz konusunda güvence verir.

2021 yılında yapılan bir işyeri zorbalık anketine göre, işyerinde zorbalığa uğrayanların büyük çoğunluğu bunu şu nedenlere bağladı:

• toksik çalışma ortamları
• insan kaynaklarından kaynaklanan ilgisizlik
• zayıf yönetim tepkisi
• çalışanlara karşı intikam alma eğilimi

Psikolojik güvenlik sağlayarak iş yerlerinde bu zorlukları doğrudan ele almak, işyerindeki mobbing şansını azaltabilir.

İşyerinde Mobbing'i Durdurmak İçin Yönetici Olarak Neler Yapılabilir

Bir yönetici olarak, işyerindeki mobbing şansını azaltmaya yardımcı olabilirsiniz:

• taciz ve zorbalığa karşı sıfır hoşgörü politikasına sahip olmak
• tatil, esenlik günleri, hastalık izni, sağlık hizmetleri gibi çalışan dostu politikaları teşvik etmek
• işyeri zorbalığı ve çatışma çözümü konusunda eğitim vermek
• düzenli grup ve bireysel kontrol toplantıları yapmak
• rekabet temelli projeleri desteklemek yerine işbirliğine dayalı projeleri teşvik etmek
• tüm çalışanların işyeri zorbalık politikalarını okuyup imzalamasını sağlamak
• zorbalık ve mobbingin nasıl ele alınacağına dair net bir protokol bulundurmak
• çatışma yaşayan taraflar için tarafsız arabuluculuk sağlamak
• gizliliğe saygı göstermek
• politika tanımlı disiplin protokollerini hemen uygulamak
• durumu takip ederek disiplin cezalarının fark yarattığından emin olmak

İşyerinde Mobbing'i Durdurmak İçin Hedef Olarak Neler Yapılabilir

İşyerinde mobbingin hedefi olmak, stresli ve acı verici olabilir. Hissettikleriniz geçerli ve saygı ve düşünceli bir şekilde muamele görmeyi hak ediyorsunuz.

Yaptıklarınız mobbing'i haklı çıkarmaz. Bu nedenle, mobbing'i durdurmak, zorbanızı memnun etmek için kim olduğunuzu değiştirmekle ilgili değildir. Bunun yerine, mobbing'in etkilerinden mümkün olduğunca korunmak için bir dizi uygulama yapabilirsiniz.

Eğer işyerinde mobbing yaşıyorsanız, bunu doğrudan insan kaynakları bölümüne veya yönetim ekibine bildirmeyi düşünebilirsiniz. Ayrıca bu ipuçları da grup zorbalığını durdurmanıza yardımcı olabilir:

Yüksek Yolu Tercih Edin

Zorbalar, sizin üzerinizde güç hissettiklerinde daha da güçlenirler.

Baber, kendinize gerçekten sizinle ilgili olmadığını hatırlatmanızı önerir. "Zorbalık sizinle ilgili değil," diyor. "Bu yüzden onu sizinle ilgili hale getirmeyin. Gerçeklere bağlı kalın ve sakin kalın. Olayları rapor edin, sakin kalarak."

Belgelendirme/Kanıt Toplama

Her olayı mekanı, tarihi ve olayın detaylarını belgelemeye çalışın. Diğer davranışlara kıyasla önemsiz olduğunu düşünseniz bile, kendinizi rahatsız veya güvende hissettiren her olayı yazmaya çalışın.

Mümkün olduğunca kanıtlar toplamaya da çalışın. Bunlar şahitler, kamera görüntüleri, hasar gören mülk, veri istilası veya durumunuzu desteklemeye yardımcı olabilecek başka bir şey olabilir.

Dış Destek Bulma

İş yerinde destek alamadığınızı hissederseniz, iş dışından birilerine sahip olmak önemli olabilir.

"Duygusal ve fiziksel olarak kendinizi bu durumun neden olduğu zarardan korumak için evde size yardımcı olacak bir desteğe sahip olmanız gerekecek, çünkü bu uzun bir süre devam ederse sizi etkileyecektir," diyor Baber.

Bu destek şunlardan gelebilir:

• güvenilir arkadaşlar ve aile
• ruh sağlığı uzmanı
• danışmanlar ve koçlar
• destek grupları

Değip Değmeyeceğini Sormak

Baber, gerçekten bu işte çalışmak isteyip istemediğinizi kendinize sormanızı öneriyor. İşteki zorbalık, özellikle grup zorbalığının hedefiyseniz, ruh sağlığınızı ve yaşam kalitenizi etkileyebilir.

Suçsuz olduğunuzda geri çekilmek adil gelmeyebilir ve haklısınız, ancak liderliğiniz tarafından durum ele alınmadığında, durumu durdurmak için yapabileceğiniz pek bir şey olmayabilir. Güvenliğinizin önceliği olduğunu düşünmek iyi olabilir.

Sonuç

İşyerinde mobbing, bir grup çalışanın bir hedef çalışana karşı taciz ve zorbalık taktikleri uyguladığı durumları ifade eder. Bu tür grup zorbalık, sözlü ve cinsel saldırılar, sabotaj ve izolasyon gibi davranışları içerebilir.

İşyerinde mobbing'i durdurmak için liderliğinize rapor edebilir ve ihlallerin kanıtlarını sunabilirsiniz. Bu süre zarfında, aileniz ve arkadaşlarınızdan destek istemeniz ve bir ruh sağlığı uzmanıyla konuşmanız da faydalı olabilir.

Her şey değişmezse, kendinizi güvende ve hoş karşılandığınız yeni bir iş yeri bulmayı düşünün.

Kaynaklar:

• 2021 WBI US workplace bullying survey. (2021).
  workplacebullying.org/wp-content/uploads/2021/04/2021-Full-Report.pdf
• Baber C. (2022). Personal interview.
• Bulut S, et al. (2021). Bullying in the workplace:The psychological causes and effects of bullying in the workplace.
  asclepiusopen.com/clinical-research-in-psychology/volume-4-issue-1/1.pdf
• Code for practice for Employer and Employee on the prevention and resolution of bullying at work. (2021).
  hsa.ie/eng/publications_and_forms/publications/codes_of_practice/code_of_practice_foremployers_and_employees_onthe_prevention_and_resolution_ofbullying_at_work.pdf
• Harassment. (n.d.).
  eeoc.gov/harassment
• Sansone RA, et al. (2015). Workplace bullying: A tale of adverse consequences.
  ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4382139/
• Smith CR, et al. (2020). Standing up against workplace bullying behavior: Recommendations from newly licensed nurses.
  ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC8205445/
• What is bullying? (2022).
  stopbullying.gov/bullying/what-is-bullying
• Workplace violence. (n.d.).
  osha.gov/workplace-violence
• Yeow JA, et al. (2010). The causes of workplace bully in SMEs.
  researchgate.net/publication/239525884_The_Causes_of_Workplace_Bully_in_SMEs